Bệnh về mắt ở người già là những vấn đề thị lực phổ biến xuất hiện khi tuổi tác tăng cao, thường do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Các bệnh này có thể ảnh hưởng đến khả năng nhìn, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống. Theo thống kê, hơn 50% người trên 60 tuổi gặp phải ít nhất một vấn đề về mắt, từ nhẹ như khô mắt đến nghiêm trọng như thoái hóa điểm vàng hoặc glocom. Tham khảo bài viết sau để biết chi tiết hơn các bệnh về mắt ở người già thường mắc phải.
Danh sách các bệnh về mắt ở người già thường gặp
Dưới đây là tổng hợp các bệnh về mắt phổ biến ở người cao tuổi, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu và mức độ nguy hiểm.
Đục thủy tinh thể
Nguyên nhân: Đục thủy tinh thể xảy ra khi thủy tinh thể trong mắt bị mờ đục do lão hóa, khiến ánh sáng không thể đi qua để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Các yếu tố như tuổi tác, tiếp xúc lâu dài với tia UV, hút thuốc, hoặc bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Quá trình lão hóa tự nhiên làm protein trong thủy tinh thể bị phá vỡ, dẫn đến mờ đục.
Dấu hiệu: Người bệnh thường thấy nhìn mờ như qua màn sương, màu sắc nhạt dần, khó nhìn trong ánh sáng mạnh hoặc ban đêm. Một số người có thể thấy hiện tượng chói sáng hoặc nhìn đôi. Các triệu chứng thường tiến triển chậm, khiến người bệnh khó nhận ra ở giai đoạn đầu.
Mức độ nguy hiểm: Đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người cao tuổi, nhưng có thể điều trị hiệu quả bằng phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo. Nếu không điều trị, bệnh có thể gây mất thị lực hoàn toàn, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày như đọc sách, lái xe.
Glocom (Tăng nhãn áp)
Nguyên nhân: Glocom là một nhóm bệnh gây tổn thương dây thần kinh thị giác, thường do áp lực trong mắt tăng cao. Nguyên nhân bao gồm sự tắc nghẽn dòng chảy của dịch trong mắt, tuổi tác, tiền sử gia đình, hoặc các bệnh lý như tiểu đường. Glocom góc mở là loại phổ biến nhất ở người già, tiến triển chậm và khó phát hiện sớm.
Dấu hiệu: Ở giai đoạn đầu, glocom góc mở thường không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể mất thị lực ngoại vi (nhìn bên), thấy khó chịu ở mắt, đau đầu, hoặc nhìn thấy quầng sáng quanh nguồn sáng. Glocom góc đóng có thể gây đau mắt đột ngột, đỏ mắt và buồn nôn.
Mức độ nguy hiểm: Glocom là nguyên nhân thứ hai gây mù lòa trên toàn cầu. Nếu không được điều trị, tổn thương dây thần kinh thị giác là vĩnh viễn, dẫn đến mất thị lực hoàn toàn. Điều trị sớm bằng thuốc nhỏ mắt hoặc phẫu thuật có thể kiểm soát áp lực mắt và ngăn ngừa tổn thương thêm.
Thoái hóa điểm vàng (AMD)
Nguyên nhân: Thoái hóa điểm vàng liên quan đến sự suy thoái của điểm vàng – khu vực trung tâm của võng mạc chịu trách nhiệm cho thị lực sắc nét. Tuổi tác là yếu tố chính, bên cạnh các yếu tố như hút thuốc, ánh sáng UV, hoặc di truyền. Bệnh có hai dạng: khô (phổ biến hơn) và ướt (nghiêm trọng hơn).
Dấu hiệu: Người bệnh gặp khó khăn khi đọc, nhận diện khuôn mặt, hoặc nhìn các chi tiết nhỏ. Thị lực trung tâm bị mờ, các đường thẳng có thể trông méo mó, hoặc xuất hiện các điểm mù. Ở dạng ướt, triệu chứng tiến triển nhanh hơn, có thể gây mất thị lực trung tâm trong vài tuần.
Mức độ nguy hiểm: Thoái hóa điểm vàng không gây mù hoàn toàn nhưng làm suy giảm nghiêm trọng thị lực trung tâm, ảnh hưởng đến các hoạt động như đọc, viết, lái xe. Dạng ướt nguy hiểm hơn và cần điều trị khẩn cấp bằng thuốc tiêm hoặc laser. Dạng khô tiến triển chậm hơn nhưng hiện chưa có cách chữa triệt để.
Khô mắt
Nguyên nhân: Khô mắt xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh. Ở người già, tuyến nước mắt hoạt động kém hiệu quả do lão hóa. Các yếu tố khác bao gồm sử dụng máy tính lâu, môi trường khô, hoặc bệnh lý như viêm khớp dạng thấp. Thuốc điều trị huyết áp hoặc dị ứng cũng có thể làm tăng nguy cơ.
Dấu hiệu: Người bệnh cảm thấy mắt khô, rát, ngứa, hoặc có cảm giác cộm như có dị vật. Một số người có thể chảy nước mắt quá mức do mắt cố bù đắp tình trạng khô. Triệu chứng thường nặng hơn khi tiếp xúc với gió, khói hoặc ánh sáng mạnh.
Mức độ nguy hiểm: Khô mắt tuy không gây mù nhưng làm giảm chất lượng cuộc sống, gây khó chịu kéo dài. Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến viêm giác mạc hoặc tổn thương bề mặt mắt. Sử dụng nước mắt nhân tạo và thay đổi môi trường sống có thể giúp giảm triệu chứng. Bên cạnh đó, bổ sung các loại thuốc bổ mắt cho người già cũng giúp hỗ trợ làm giảm tình trạng khô, mỏi và ngứa mắt tốt hơn.
Bệnh võng mạc tiểu đường
Nguyên nhân: Bệnh võng mạc tiểu đường xảy ra ở những người mắc bệnh tiểu đường, khi lượng đường trong máu cao làm tổn thương các mạch máu ở võng mạc. Tuổi tác và thời gian mắc tiểu đường càng lâu càng tăng nguy cơ. Các yếu tố như cao huyết áp, béo phì cũng góp phần làm bệnh nặng hơn.
Dấu hiệu: Ở giai đoạn đầu, bệnh có thể không có triệu chứng. Khi tiến triển, người bệnh thấy nhìn mờ, xuất hiện các đốm đen, hoặc mất thị lực một phần. Một số người có thể thấy các đường lượn sóng hoặc mất màu sắc. Bệnh có thể ảnh hưởng đến cả hai mắt.
Mức độ nguy hiểm: Bệnh võng mạc tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu gây mù ở người lớn tuổi mắc tiểu đường. Nếu không kiểm soát, bệnh có thể dẫn đến phù hoàng điểm hoặc xuất huyết võng mạc, gây mất thị lực vĩnh viễn. Điều trị bằng laser, tiêm thuốc hoặc phẫu thuật có thể giúp kiểm soát bệnh.
Cách phòng ngừa các bệnh về mắt ở người già
Tỷ lệ mắc các bệnh lý về mắt ở người già thường khá cao, để phòng ngừa các bệnh lý cần:
- Thăm khám mắt định kỳ: Người cao tuổi nên đi khám mắt ít nhất mỗi năm một lần, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh mắt hoặc bệnh mãn tính như tiểu đường, cao huyết áp. Khám mắt định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề như glocom, thoái hóa điểm vàng, hoặc đục thủy tinh thể trước khi chúng trở nên nghiêm trọng.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A (cà rốt, bí đỏ), vitamin C (cam, ổi), vitamin E (hạnh nhân, hạt hướng dương) và omega-3 (cá hồi, cá thu) giúp tăng cường sức khỏe mắt. Lutein và zeaxanthin trong rau xanh như cải bó xôi, cải xoăn cũng hỗ trợ bảo vệ võng mạc và giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng.
- Bảo vệ mắt khỏi tia UV và ánh sáng mạnh: Đeo kính râm đạt chuẩn chống tia UV khi ra ngoài trời, đặc biệt trong thời tiết nắng gắt. Kính chống ánh sáng xanh cũng hữu ích khi sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính để giảm căng thẳng cho mắt và nguy cơ khô mắt.
- Kiểm soát bệnh mãn tính: Quản lý tốt các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, hoặc mỡ máu giúp giảm nguy cơ bệnh võng mạc tiểu đường và glocom. Tuân thủ thuốc điều trị và theo dõi sức khỏe định kỳ với bác sĩ là điều cần thiết.
- Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Hạn chế thuốc lá và rượu bia không chỉ tốt cho mắt mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Duy trì môi trường sống phù hợp: Tránh tiếp xúc với môi trường khô, nhiều khói bụi hoặc gió mạnh để giảm nguy cơ khô mắt. Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng nếu không khí quá khô, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi sử dụng điều hòa.
- Tập thể dục và nghỉ ngơi hợp lý: Các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga giúp cải thiện tuần hoàn máu, cung cấp oxy và dưỡng chất cho mắt. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử liên tục, áp dụng quy tắc 20-20-20 (cứ 20 phút nhìn xa 20 feet trong 20 giây) để mắt được nghỉ ngơi.
▷ Tham khảo thêm: Uống thuốc bổ mắt nhiều có tốt không?
Các bệnh về mắt ở người già như đục thủy tinh thể, glocom, thoái hóa điểm vàng, khô mắt và bệnh võng mạc tiểu đường đều có thể được kiểm soát nếu phát hiện sớm. Người cao tuổi nên thăm khám mắt định kỳ, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, và bảo vệ mắt khỏi các yếu tố nguy cơ như tia UV, khói bụi. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu bất thường về thị lực, hãy liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.