Gấc là loại quả quen thuộc trong nền ẩm thực và y học cổ truyền Việt Nam. Khi làm dầu gấc, nhiều người băn khoăn không biết có nên sử dụng phần thịt vàng (cùi gấc) hay chỉ nên lấy phần màng đỏ quanh hạt – nơi tập trung nhiều dưỡng chất quý như beta-carotene, lycopene…
Vậy làm dầu gấc có lấy phần thịt vàng không? Hãy cùng tìm hiểu dưới góc nhìn khoa học và thực tế sản xuất.
1. Phần nào của quả gấc chứa dưỡng chất nhiều nhất?
Quả gấc gồm 3 phần chính:
- Màng đỏ bao quanh hạt: Đây là phần chứa nhiều beta-carotene, lycopene, vitamin E và các axit béo không bão hòa nhất. Đây cũng chính là nguyên liệu chính để chiết xuất dầu gấc.
- Thịt vàng (cùi gấc): Là phần thịt mềm bên trong lớp vỏ ngoài, có màu vàng nhạt, chiếm phần lớn trọng lượng quả. Phần này chứa một ít chất béo và dinh dưỡng, nhưng nồng độ hoạt chất thấp hơn nhiều so với màng đỏ.
- Vỏ quả: Không dùng để chiết xuất dầu vì không có giá trị dinh dưỡng cao, thường được loại bỏ.
2. Có nên dùng phần thịt vàng khi làm dầu gấc?
Câu trả lời ngắn gọn: Có thể, nhưng không bắt buộc.
Trong sản xuất dầu gấc nguyên chất, các nhà máy thường chỉ sử dụng màng đỏ bao quanh hạt – vì đây là phần đậm đặc dưỡng chất nhất, giúp tạo ra dầu gấc màu đỏ cam đặc trưng, giàu beta-carotene và lycopene.
Thịt vàng (cùi) có thể được tận dụng nếu làm dầu gấc thủ công tại nhà, để tăng thể tích nguyên liệu. Tuy nhiên:
- Màu dầu sẽ nhạt hơn.
- Hàm lượng hoạt chất như lycopene, beta-carotene giảm đáng kể.
- Tỷ lệ tạp chất trong dầu có thể cao hơn nếu không lọc kỹ.
3. Khi nào nên bỏ phần thịt vàng?
- Nếu ưu tiên chất lượng và hiệu quả dưỡng da, sáng mắt, nên chỉ dùng màng đỏ.
- Nếu làm tại nhà để dùng ăn, nấu cháo, và không quá khắt khe về nồng độ hoạt chất, có thể dùng thêm thịt vàng để tận dụng toàn bộ quả gấc.
- Trong sản xuất công nghiệp, để đạt tiêu chuẩn chất lượng, phần thịt vàng thường được loại bỏ.
4. Hướng dẫn cách làm dầu gấc nguyên chất tại nhà
Nguyên liệu:
- Màng đỏ gấc (phơi khô hoặc dùng tươi).
- Dầu nền: dầu dừa, dầu ô liu hoặc dầu gạo.
Cách làm:
- Phơi khô màng đỏ (nếu có thời gian), thái nhỏ.
- Đun dầu ở nhiệt độ thấp (~70–80°C).
- Cho gấc vào đảo đều 20–30 phút.
- Lọc kỹ, để nguội, cho vào chai thủy tinh tối màu.
Lưu ý: Không nên chiên quá lâu làm cháy dưỡng chất. Không nên dùng dầu ăn đã qua sử dụng làm dầu nền. Bạn có thể xem thêm thông tin dầu gấc có hạn sử dụng bao lâu
Tổng kết
Làm dầu gấc có lấy phần thịt vàng không? – Câu trả lời phụ thuộc vào mục đích sử dụng. Nếu bạn muốn dầu gấc nguyên chất, đậm đặc, nên chỉ sử dụng màng đỏ quanh hạt gấc. Phần thịt vàng có thể tận dụng nếu làm thủ công, nhưng cần hiểu rằng dưỡng chất trong phần này không cao bằng màng đỏ.