Trào ngược dạ dày (tên đầy đủ là trào ngược dạ dày – thực quản) là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến hiện nay, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, giấc ngủ và chất lượng sống của người bệnh. Nếu không điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm thực quản, loét hoặc hẹp thực quản.
Vậy trào ngược dạ dày là gì, nguyên nhân do đâu và làm sao để cải thiện hiệu quả tại nhà? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ và chủ động xử lý sớm căn bệnh này.
1. Trào ngược dạ dày là gì?
Trào ngược dạ dày là hiện tượng dịch vị acid, men tiêu hóa hoặc thức ăn từ dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, do cơ vòng thực quản dưới đóng không kín.
Tình trạng này nếu diễn ra thường xuyên (trên 2 lần/tuần) được coi là bệnh lý và cần can thiệp y tế.
2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày
- Ăn quá no, ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn chua – cay
- Nằm hoặc ngủ ngay sau khi ăn
- Béo phì, áp lực ổ bụng cao
- Căng thẳng, stress kéo dài
- Sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá
- Mang thai (thay đổi nội tiết và áp lực ổ bụng)
- Rối loạn nhu động ruột, dạ dày rỗng chậm
3. Dấu hiệu nhận biết trào ngược dạ dày
- Ợ chua, ợ hơi, ợ nóng thường xuyên
- Cảm giác nóng rát vùng ngực, lan lên cổ họng, nhất là khi nằm
- Buồn nôn hoặc nôn khan sau ăn
- Khó nuốt, vướng ở cổ
- Đau vùng thượng vị, đau rát họng kéo dài
- Ho, khàn tiếng vào buổi sáng
Nếu các triệu chứng xuất hiện trên 2 lần/tuần hoặc gây khó chịu kéo dài, bạn nên đi khám để được chẩn đoán chính xác.
4. Trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày có thể gây ra:
- Viêm loét thực quản
- Hẹp thực quản do xơ hóa mô
- Barrett thực quản – biến đổi niêm mạc, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản
- Viêm họng, viêm thanh quản, viêm phổi tái phát (do hít phải dịch trào ngược)
Do đó, việc phát hiện sớm và điều trị đúng là rất quan trọng.
5. Cách điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả
5.1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
- Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày
- Không ăn quá no, không nằm sau ăn ít nhất 2 giờ
- Tránh thực phẩm gây trào ngược: cam quýt, cà chua, chocolate, bạc hà, bia rượu
- Nâng cao đầu giường khi ngủ
- Giảm cân nếu thừa cân, duy trì tư thế thẳng sau ăn
5.2. Sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định bác sĩ
- Thuốc ức chế tiết acid (Omeprazol, Esomeprazol)
- Thuốc trung hòa acid (Antacid)
- Thuốc tăng cường cơ vòng thực quản (Domperidon, Metoclopramid)
- Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày (Alginat, Sucralfat)
Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kéo dài nếu chưa có chỉ định chuyên môn.
5.3. Hỗ trợ bằng thảo dược và thực phẩm chức năng
- Nghệ, gừng, cam thảo, lá khôi: Có tác dụng làm dịu niêm mạc và giảm trào ngược
- Men vi sinh, enzym tiêu hóa: Giúp ổn định hệ vi sinh và tăng khả năng hấp thu
- Sản phẩm chứa alginate: Tạo lớp màng ngăn cản dịch vị trào ngược
6. Khi nào cần đi khám chuyên khoa?
Bạn nên thăm khám ngay nếu:
- Triệu chứng kéo dài trên 2 tuần
- Khó nuốt, nghẹn khi ăn uống
- Sụt cân không rõ nguyên nhân
- Nôn ra máu, đi ngoài phân đen
- Điều trị tại nhà không cải thiện
Việc chẩn đoán đúng giúp điều trị kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng nặng.
Kết luận
Trào ngược dạ dày là bệnh lý phổ biến nhưng có thể kiểm soát được nếu bạn điều chỉnh sớm lối sống và ăn uống hợp lý. Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể cải thiện rõ rệt chỉ sau vài tuần nếu kiên trì thực hiện đúng hướng dẫn. Đừng chủ quan khi triệu chứng còn nhẹ hãy chủ động bảo vệ dạ dày của bạn từ những thay đổi nhỏ mỗi ngày.
Tác giả: Dược sĩ Nguyễn Thị Phương Thảo